Lente: Het element Hout
Op 21 maart is hier in de westerse wereld de lente begonnen. Wist je dat de lente volgens de Chinese Geneeskunde al twee weken eerder is gestart?
Lente behoort tot het element Hout. De lente staat voor opkomen, groeien en in beweging zetten. “Jonge yang” is actief en de beweging is naar boven en naar buiten. Dit kun je allemaal duidelijk zien in de natuur: de planten beginnen te groeien, krokussen bloeien en aan de bomen vormen zich nieuwe knoppen.
Groen is de kleur die bij de lente hoort, eigenlijk vanzelfsprekend. De kleur groen heeft een helende werking. Denk bijvoorbeeld aan lekker wandelen of fietsen in de natuur, je creativiteit ontwikkelt en hoe heerlijk ontspannend kan dat zijn!
De Lever (yin) en de galblaas (yang) zijn de twee organen die bij het element Hout horen. De Lever is verantwoordelijk voor de vrije stroom van energie (Qi).
De smaak die bij het element hoort is zuur. Zuur ontspant de lever. Dit kun je toepassen door in de ochtend op je nuchtere maag een glas lauw-warm water nemen met citroensap. Een manier om je lever te zuiveren, waardoor de energie weer vrij kan stromen. Het zuiveren doe je niet alleen met je lichaam. Denk ook aan de grote voorjaarsschoonmaak (zuiveren) van je huis!!
Emoties die bij de element hout horen zijn woede, frustratie of boosheid, daadkracht.
Naast de lever en galblaas spelen de pezen en ogen ook een rol in het element Hout.
Wind is de klimaatfactor die bij het element hoort.
Als er verstoring (blokkade) is van de energie, de Qi, dan raken mensen sneller gefrustreerd of boos, hebben last van stijfheid of krijgen last van de ogen.
Als je dus voorjaarskriebels krijgt, laat ze maar komen, dat hoort bij de lente!
Een lekker recept voor bij de Lente: Omelet!
Omelet voor ontbijt? Ik vond dit recept van Jutta Koehler zeer verfrissend en smakvol. Het is een recept bedoeld om te eten in de lente; en vervolgens ook via de vijf elementen.
Omelet met verse Kruiden (glutenvrij)
Ingrediënten:
- Hout scheutje azijn
- Vuur verse basilicum, hoeveelheid naar smaak
- paar blaadjes verse salie
- Aarde 3 eieren
- 1 el roomboter
- Metaal een paar takjes verse dille
- verse bieslook, hoeveelheid naar smaak
- verse gember, stukje van 2 cm
- ½ bakje tuinkers
- Water snufje zeezout
Schil en rasp de gember. Snij alle kruiden klein. Klop de eieren met een garde en voeg de kleingesneden kruiden, de geraspte gember, het zout en de azijn toe. Verhit de roomboter en giet het eimengsel in de koekenpan. Bak de omelet aan beide kanten. Maak het gerecht nog voedzamer door het te serveren met restjes rijst.
Effect op het lichaam: Voedzaam voor Milt en Maag. Versterkt Jing. Minder geschikt bij wind-ziektes.
Leuk weetje: In de 14e eeuw was bekend dat dille de steen in de blaas breekt. Dille was (is) goed tegen het woelen in de buik en helpt tegen een zwakke spijsvertering. Volgens de westerse geneeskunde bevat dille de aromastof carvon. Carvon bevordert de doorbloeding van de darmwand. Darmgassen kunnen beter worden geresorbeerd en uit de darm worden verwijderd. Dille heeft een verwarmende thermische werking. Goed te gebruiken bij Milt Qi deficiëntie,damp en kou van de Maag.
(uit het boek Ontbijt JE Fit van Jutta Koehler)
Lees meer over olie voor de lente: citroen olie.
Zomer: Het element Vuur
De zomer is er!
Het Vuur Element staat voor zomer.
Ben jij een Vuur type?
Bij een vuur type horen de emoties vreugde, blijdschap, plezier maken, respect en levenslust. Diegene is helder van geest en zijn intuïtie is sterk. Niet alleen sterk van intuïtie is hij (zij) maar heeft ook een sterke aantrekkingskracht en is expressief. Als een vuur type uit balans is, dan heeft hij de emotie haat, of een “kort lontje”. Zijn blijdschap is dan overdreven (denk aan oververhitting) of juist het tegenovergestelde hiervan: helemaal niet blij. Emoties zoals diep verdriet en droefheid horen ook bij het hart.
De twee organen die bij het Element Vuur horen zijn het Hart (yin) en de Dunne Darm (yang).
Chinees gezien heeft het Hart verscheidene functies:
- Afhankelijk van de kwaliteit van de “voeding” van het Hart, bepaalt het hart ook de kwaliteit van het bloed. Volgens de Vijf elementen wordt het Hart door de Lever/Galblaas gevoed. Als het Hart in een goede conditie is, geeft het de mens een gezonde gelaatskleur.
- Het hart zorgt voor het vocht om te zweten. Als het Hart Qi (energie) leeg is, dan ontstaat er spontane transpiratie. Als het Hart Yin leeg is, dan ontstaat er nachtzweten.
Het hart is de zetel van het bewustzijn, van alle geestelijk activiteit. Het hart heeft invloed op alle mentale activiteiten, zoals het bewustzijn, het geheugen, het denken en de slaap.
De kleur rood hoort bij het vuur element: denk aan zomer en liefde.
En als je aan liefde denkt, bedenk dan dat hitte (temperatuur) en de tong (weefsel) ook behoren tot het element vuur.
Bitter is de smaak die bij dit element hoort.
Lees verder bij zomerolie.
Nazomer: het element Aarde
Het element Aarde vindt eigenlijk plaats tussen elk van de seizoenen. Het zorgt voor transformatie. Bijvoorbeeld het element Aarde zorgt voor transformatie van de herfst naar de winter, van winter naar de lente, en transformatie van de lente naar de zomer. Als je het op een plaatje bekijkt, staat het element Aarde in het centrum.
Eigenschappen van een Aarde persoon zijn eerlijkheid, vlijtig, zich inspannen, betrouwbaar, behoedzaam, maar ook tobben. Een negatieve kant van een Aarde type is starheid, koppigheid. Net zoals de andere elementen heeft Aarde zijn eigen kenmerken. Die zijn:
- de smaak van aarde is zoet (bijvoorbeeld natuurlijke voedingsmiddelen die zoet smaken)
- de richting is centrum;
- het seizoen is nazomer;
- het klimaat is vochtig;
- het zintuig is de mond;
- het weefsel is spieren;
- de emotie is piekeren/tobben;
- de kleur is oranje-geel.
Als je een Aarde mens bent, dan ben je “geaard”. Je staat met beiden voeten op de grond. Een Aarde mens zorgt graag voor anderen, en die zorg gaat uit naar mensen die het moeilijk hebben. Je hebt een gevoel van zekerheid. Je kan goed luisteren. Je geeft mensen een diep gevoel van geborgenheid. Een Aarde mens heeft een groot sociaal netwerk.
Als een Aarde mens uit balans is dan is hij bemoeizuchtig (overdreven zorg) en dit wordt gezien als opdringerig en bazig. Hij/zij neemt te veel zorg op zich en dan wordt het allemaal te veel voor de Aarde mens (denk aan excestoestanden).
De maag, volgens de TCG, heeft een sterke invloed op de vochthuishouding in het lichaam.
De maag laat de Qi (energie) dalen. Het voedsel gaat naar de dunne darm. Hierdoor zorgt de maag dat het voedsel optimaal verteerd wordt.
De milt wordt de baas van de spijsvertering genoemd. De milt haalt uit het voedsel de dagelijkse nahemelse energie (gu qi) en zo wordt het lichaam gevoed. De gu qi gaat ook naar de spieren en met name de spieren van de vier ledematen (sterke armen en benen). De milt zorgt voor de kwaliteit van het bloed. Als iemand blauwe plekken heeft, wijst dit op een zwakke milt.
Het zintuig dat bij de milt hoort is de mond. Spieren zijn het weefsel dat bij de milt hoort.
De milt is belangrijk omdat het ons het vermogen geeft om te denken, te concentreren, te focussen en te onthouden. Emotioneel heeft de milt te maken met het goed kunnen zorgen voor jezelf en je omgeving. Als de milt uit balans is, dan pieker je te veel of maak je je teveel zorgen.
Herfst: het element Metaal
Het element Aarde zorgt voor 60% van de energie door het verwerken van de voeding die je tot je neemt. De overige 40% wordt door het element Metaal verzorgt door de ademhaling. De lucht die je inademt wordt verwerkt door je Longen, deze zorgen dat wat nuttig is eruit gehaald wordt en dat wat niet nuttig is wordt afgevoerd. Voeding en ademhaling zijn onze brandstof!
Na de zomer met yang-energie gaan we nu over naar de herfst met een yin-energie. De dagen worden korter het wordt kouder en het wordt rustiger. De natuur neemt ook een stapje terug, na een periode van groeien en bloeien. Het wordt weer tijd om reserves op te gaan bouwen.
De organen die bij metaal horen zijn Longen en Dikke darm. De longen nemen zuurstof op voor inademing, hierdoor kan energie(Qi) worden aangemaakt. De koolstofdioxide die hierdoor ontstaat verlaat het lichaam door uitademing. De dikke darm zuivert het voedsel en haalt het vocht eruit. De onverteerbare voedselresten worden door de dikke darm uitgescheiden.
Volgens de TCM is het weefsel wat gekoppeld is aan de Longen, de Huid. De huid wordt ook wel ons 2e ademhalingssysteem genoemd, omdat door de poriën zuurstof kan worden opgenomen en door zweten we afvalstoffen uitscheiden.
Het zintuig wat bij dit element hoort is de Neus en heeft dus te maken met ruiken. Snotteren en chronische verkoudheid heeft dus te maken met een disbalans van de Longen, waardoor slijm en vocht blijven hangen en niet kunnen worden afgevoerd.
De longenergie zorgt ook voor Wei Qi, de verdedigende energie die zorgt dat ons afweersysteem op peil blijft. Metaal energie staat ook in verband met (lichaams)haar en de stem. Is de stem zwak geeft dit een zwakke Longenergie aan.
Het is dus belangrijk goed naar het lichaam te luisteren en je aan te passen aan de energie van deze periode. Yin staat voor rust en kalmte. Een periode om naar onszelf te kijken en lekker te cocoonen.
Lees hier verder over Herfst olie.
Winter: het element Water
Winter is de tijd van de slaap. Het is de tijd om rust te nemen van alles wat het afgelopen jaar is gebeurd. Het is de tijd om energie op te bouwen voor de volgende periode. Het leven trekt zich nu terug diep in de aarde. Het lichaam komt in balans en komt tot ontspanning.
Water is het laatste element van de cyclus en tegelijkertijd de basis van het 1e element Hout. Winter is de tijd van de Grote Yin. De nier (yin) en de blaas (yang) zijn de twee organen die behoren tot het element Water. De nier is de basis van alle yin en yang organen. De nier is verantwoordelijk voor de groei, voorplanting en ontwikkeling.
De emotie die bij de Nier hoort is angst. Het gezegde dat “angst in de botten zit” of “van angst het in de broek doen” is taalgebruik dat een verborgen lichamelijk-psychische samenhang aangeeft. De organen die bij de nier horen, zijn de oren. De nieren manifesteren zich in het hoofdhaar. De richting is noord. De smaak is zout. De kleur die bij de Nier hoort is zwart (donkergrijs). De geur van de nier is de geur van stagnerend water. Het stemgeluid is een laag, diep, ietwat schrapend en hees geluid. De Nier bepaalt onze Wilskracht. Als de Nier sterk is, zal de Wilskracht ook sterk zijn.
De functie van de Blaas is in het TCG bijna hetzelfde als de westerse manier van denken. In de TCG heeft de Blaas zelf een taak bij het filteren van urine (onzuivere en zuivere). Als de Blaas niet in balans is, ontstaan er negatieve emoties zoals jaloezie, achterdocht en het koesteren van langdurige wrok.
Als je een Water type persoon bent, dan ben je iemand met emotionele diepgang. Je bent onafhankelijk, een denker, je hebt een eigen innerlijk leven. Je bent zacht en meegaand (zoals water vloeiend is), maar je blijft je eigen waarheid volgen. Je hebt behoefte aan intimiteit en warmte, maar wil ook vrijheid.
Stel dat het Water element in disbalans is...
Je trekt je terug in je eigen wereld en raakt geïsoleerd. Je hebt geen grip op de diepgang van het leven meer en dan slaat de angst toe. Je wordt soms cynisch, verhardt en wordt koud en gevoelloos.
Let op je dromen: Als je droomt van schepen, boten of verdrinkende mensen, zijn de nieren uitgeput. Maar als er een overvloed van Nier-energie is, dan droom je van het gevoel dat de heupen zich losmaken van de rug en dat ze niet meer kunnen worden gestrekt.
Neem de rust, voedt jezelf met lezen, mediteren.
Als je Nier-energie te zwak is, zoek het water op. Ga naar het strand, zee, kijk naar bewegingen van water, luister naar muziek met geluid van water erin, of dolfijnen bijvoorbeeld.
Als je Nier-energie uit balans is, dan ontstaat er wallen onder je ogen, je wordt ‘voortijdig’ grijs, krijgt dof en broos haar. Ook oorsuizen (tinnitus, lage tonen) en verminderde fertiliteit horen in dit rijtje thuis. Rugklachten (boven de billen) en chronische koude voeten zijn ook voorkomende klachten als je Nier-energie uit balans is. Denk ook aan je voeding. Eet bijvoorbeeld schelpdieren, vis en sojaproducten.
Met bovenstaande informatie weet je waarop je moet letten en wat je moet doen als je Water element uit balans is.
